Branża kredytowa od zawsze związana jest z konfliktem interesów. Konsumenci dążą do jak najtańszego pożyczania środków, a po stronie banków jest z kolei generowanie zysku. Co jeśli zbyt pochopnie podpiszemy umowę i po czasie zauważymy w niej błędy? Nie wszystko stracone! Z pomocą przychodzi sankcja kredytu darmowego.
Czym są sankcje darmowego kredytu?
Sankcja kredytu darmowego to pewnego rodzaju środek, który może być zastosowany przez kredytobiorcę, wówczas gdy zauważy on błędy w umowie kredytowej podpisanej z bankiem lub innym podmiotem udzielającym finansowania, na przykład firmą pożyczkową. Uznanie sankcji wiąże się z tym, że kredytobiorca uzyskuje prawo do tak zwanego ‘’darmowego kredytu’’. Jest on wówczas zobowiązany jedynie do zwrotu pożyczonego kapitału, bez uwzględnienia kosztów odsetkowych i pozaodsetkowych.
Sankcja kredytu darmowego może być zastosowana wyłącznie w przypadku kredytów konsumenckich. Co do definicji, na tej liście nie znajdują się kredyty hipoteczne. Kredytowana kwota nie może przekraczać 255 550 zł.
Kto może skorzystać z sankcji?
Z sankcji kredytu darmowego mogą skorzystać kredytobiorcy, którzy zauważą w swoich umowach kredytowych uchybienia. Stanowi o tym art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim. Przepis ten przewiduje karę za nadużycia ze strony kredytodawców i pożyczkodawców wobec konsumentów.
W jakiej sytuacji konsumentowi przysługuje darmowy kredyt?
Aby skorzystać z darmowego kredytu, czyli takiego, który pozbawiony jest kosztów, należy wskazać, że podpisana umowa kredytowa zawiera błędy, zwane inaczej klauzulami abuzywnymi. W następnym kroku trzeba złożyć oświadczenie woli w przedmiocie zrealizowania sankcji kredytu darmowego.
Jak krok po kroku ubiegać się o uznanie sankcji kredytu darmowego?
Sam proces ubiegania się o sankcję kredytu bankowego nie jest skomplikowany. Należy w tym celu wystosować specjalny wniosek i zawrzeć w nim istotne informacje — swoje dane osobowe, adres podmiotu, do którego adresuje się pismo, ale przede wszystkim uwzględnić powody, które wskazują na błędy ze strony podmiotu. Ważne, aby były one poparte odpowiednimi podstawami prawnymi.
Jak można się domyślić, bank lub firma pożyczkowa nie zawsze zaakceptuje dokument automatycznie po tym, jak go otrzyma. Jeśli błędy są ewidentne i niepodważalne, może się tak zdarzyć, jednak zazwyczaj instytucja będzie próbowała się bronić. Decyzja odmowna nie pozostawia konsumentowi innej drogi, jak skierowanie sprawy do sądu.
Umowa kredytowa — w których obszarach banki najczęściej popełniają błędy?
Kredyty to co do zasady świadczenia odpłatne, tak samo jak pożyczki udzielane przez instytucje pozabankowe. Nie oznacza to jednak, że podmioty udzielające finansowania mają swobodę i że mogą stosować pełen wachlarz zapisów w swoich umowach z klientami.
Zarówno banki, jak i firmy pożyczkowe zobowiązane są do świadczenia usług z poszanowaniem ustawy o kredycie konsumenckim oraz zgodnie z zapisami ustawy Prawo bankowe. Pieczę nad tymi procedurami sprawuje ponadto Komisja Nadzoru Finansowego.
Pomimo tych obowiązujących praw zdarza się, że konsumenci w sposób niezamierzony lub celowy wprowadzani są w błąd. Oto najpowszechniejsze sytuacje, które stanowią podstawę do ubiegania się o uznanie sankcji kredytu darmowego:
- umowa kredytowa nie została zawarta w formie pisemnej;
- umowa nie zawiera istotnych danych, takich jak: imię, nazwisko i adres konsumenta oraz nazwa i adres kredytodawcy lub pośrednika kredytowego;
- umowa nie zawiera kluczowych informacji dotyczących kredytu. Mowa tutaj o: okresie spłaty, całkowitej kwocie zobowiązania, terminie i sposobie wypłaty środków, oprocentowaniu nominalnym, rocznej rzeczywistej stopie oprocentowania, całkowitej kwocie do zapłaty na koniec okresu trwania umowy, zasadach wcześniejszej spłaty kredytu itp.;
- umowa zawiera informacje o łącznej wysokości opłat z tytułu zaległości w spłacie oraz odsetek za opóźnienie na poziomie wyższym, niż kwota maksymalnych odsetek za opóźnienie, przewidzianych w Kodeksie cywilnym;
- umowa przewiduje wysokość odsetkowych i pozaodsetkowych kosztów kredytu na poziomie wyższym, niż przewiduje to ustawa;
- bank naliczył odsetki nie tylko od kapitału, ale także od prowizji czy ubezpieczenia;
- nastąpiły błędy w formule zmiany poziomu oprocentowania — kredyt ze zmiennym oprocentowaniem;
- nastąpiło zastosowanie przez bank klauzuli abuzywnych powodujących nierówność kontraktową.
W przypadku, gdy umowa kredytowa zawiera niedozwolone zapisy, po stronie kredytodawcy leży udowodnienie, że działał on w sposób niezamierzony. Aby kredytobiorca mógł wyrazić chęć powołania się na sankcję kredytu darmowego, musi z kolei wykazać, że umowa jest wynikiem umyślnego naruszenia prawa ze strony podmiotu.
Jakie są skutki sankcji kredytu darmowego dla kredytobiorcy i dla kredytodawcy?
Wdrożenie sankcji kredytu darmowego, niesie za sobą pozytywny skutek dla kredytobiorcy oraz negatywny dla kredytodawcy. Osoba zaciągająca zobowiązanie będzie musiała w efekcie zwrócić tylko pożyczony kapitał. Bank z kolei straci prawo do roszczeń wynikających z prowizji, opłat przygotowawczych oraz oprocentowania. Mówiąc krótko — nie zarobi nic na pożyczeniu kapitału.
Co ważne, konsument może skorzystać z darmowego kredytu zarówno na etapie jego spłacania, jak i wówczas gdy dokonał on już pełnej spłaty.
Jeśli zobowiązanie jest aktywne, bank będzie musiał podsumować wszystkie spłacone dotychczas raty. Od kwoty pożyczonego kapitału odejmie następnie uzyskaną kwotę, a różnica będzie stanowiła sumę, jaka pozostała do spłaty. Ale to nie wszystko! Ustawa przewiduje rozłożenie reszty zobowiązania na raty do 60 miesięcy, jeśli kwota zobowiązania wynosiła do 80 tys. zł oraz do 120 miesięcy, jeśli mowa o kredycie powyżej 80 tys. zł.
A co ze zobowiązaniem, które zostało już spłacone i po czasie zauważyliśmy błędy w umowie? Czy da się odzyskać koszty? Tak, jak najbardziej jest to możliwe. Na tym etapie należy podkreślić, że prawo do skorzystania z sankcji kredytu darmowego wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia wykonania umowy, to znaczy spłaty zobowiązania.
Co w sytuacji, gdy umowa kredytowa budzi wątpliwości?
Jeśli umowa kredytowa jest dla nas niejasna lub mamy podejrzenia co do tego czy jej zapisy są zgodne z prawem, najlepiej byłoby jej zwyczajnie nie podpisać. Niestety praktyka pokazuje, że przynajmniej 8 na 10 umów zawiera błędy i nieścisłości. Wiele treści zapisanych jest tak zwanym ‘’drobnym maczkiem’’, a konsumenci nie zawsze zachowują należytą uwagę lub zwyczajnie brak im wystarczającej wiedzy.
Nawet jeśli doszło już do podpisania dokumentu, nie oznacza to, że należy przymykać oko na ochronę własnych interesów. W ocenie prawidłowości umowy może okazać się pomocna kancelaria prawna, która nie tylko ją przeanalizuje, ale pomoże także w sporządzeniu wniosku o uznanie sankcji kredytu darmowego, wraz ze wskazaniem uzasadnienia. W razie konieczności poprowadzi ona także sprawę w sądzie.
